ABC wiedzy o transplantacji

Świadomość społeczna dotycząca dawstwa jest kluczowa w zwiększeniu efektywności ratowania życia ludzkiego poprzez przeszczepienia, zarówno od dawców żywych jak i martwych. W tej przestrzeni zwykle pojawia się wiele pytań. Poniżej przedstawiamy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania:

Niedobór narządów do przeszczepienia

Coraz lepsze wyniki transplantacji zwiększają zapotrzebowanie na narządy. Wzrasta liczba oczekujących na przeszczep i czas oczekiwania. Brak wiedzy społecznej na temat wartości przeszczepów oraz sprzeciwy rodzin zmarłych stanowią wyzwanie. Edukacja społeczna jest kluczowa.

Pobieranie narządów do przeszczepienia

Narządy i tkanki można pobierać zarówno od osób żywych, jak i zmarłych. Dawcy żywi mogą oddać np. nerkę lub segment wątroby, pod warunkiem wyrażenia zgody i braku zagrożenia dla ich życia. Większość narządów pochodzi jednak od zmarłych, którzy za życia nie wyrazili sprzeciwu na pobranie. Przykłady to nerki, serce, płuca, wątroba, trzustka, jelito i rogówka.

Proces pobrania i transplantacji

Pobranie narządów to operacja chirurgiczna, w której ciało dawcy traktowane jest z należytą godnością. Przeszczepia się tylko narządy zdrowe, po wykonaniu odpowiednich badań.

Przepisy karne

Ustawa Transplantacyjna przewiduje kary za nielegalne działania związane z przeszczepami. Rozpowszechnianie ogłoszeń o handlu narządami grozi grzywną, ograniczeniem wolności lub więzieniem do roku. Handel narządami w celu korzyści majątkowej może skutkować karą do 10 lat więzienia.

Ryzyko handlu narządami

Przepisy zapobiegają nielegalnemu handlowi narządami. Transplantacje mogą być wykonywane tylko w upoważnionych ośrodkach medycznych, a proces jest kontrolowany przez Poltransplant.

Śmierć mózgu

Śmierć mózgu to nieodwracalne ustanie funkcji mózgu, mimo zachowanego krążenia krwi. Diagnozuje się ją na podstawie braku określonych odruchów nerwowych i spontanicznej czynności oddechowej. W przypadkach wątpliwych stosuje się dodatkowe badania instrumentalne.

Tajemnica danych dawcy i biorcy

Dane osobowe dawców i biorców są objęte tajemnicą. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy narząd pochodzi od żywego dawcy – wtedy dawca i biorca znają swoje dane.

Wyniki transplantacji

Przeszczepienie narządu pozwala pacjentom na normalne życie, naukę i pracę. W przypadku przeszczepu nerki, pacjent zwalnia miejsce dializacyjne dla innych chorych. Wyniki transplantacji w Polsce są porównywalne z wynikami europejskimi.

Wyrażenie sprzeciwu lub zgody na pobranie narządów

Sprzeciw można wyrazić w formie wpisu do Centralnego Rejestru Sprzeciwów, pisemnego oświadczenia lub ustnego oświadczenia w obecności świadków. Sprzeciw w rejestrze jest skuteczny od daty wpisu.

Zgoda na pobranie narządów

Polskie prawo zakłada, że każda osoba zmarła może być dawcą narządów, jeśli za życia nie wyraziła sprzeciwu. Lekarze informują rodzinę o śmierci i zamiarze pobrania narządów, pytając jedynie o ewentualne sprzeciwy wyrażone ustnie.

Żródło: Ministerstwo Zdrowia