Symulacja medyczna
Symulacja jest techniką, która odzwierciedla prawdziwe doświadczenia. Pozwala na odtworzenie istotnych aspektów rzeczywistego świata w interaktywny sposób. W Starożytności budowano modele ciała ludzkiego z gliny i kamienia w celu pokazania klinicznych objawów chorób. Takie modele były spotykane w ciągu wieków w wielu kulturach; w purytańskich społeczeństwach służyły lekarzom- mężczyznom do diagnostyki „chorób kobiecych”. W XVIII wieku w Paryżu powstał „phantom”- manekin położniczy zawierający ludzką miednicę i płód, który pozwalał na szkolenie położników w zakresie technik porodowych, co skutkowało obniżeniem śmiertelności okołoporodowej matek i dzieci. Od Średniowiecza wykorzystywano zwierzęta w celu doskonalenia technik chirurgicznych. Jednak początki nowoczesnej symulacji medycznej wywodzą się z lotnictwa.
Rocznie notuje się w USA 400 000 zgonów do uniknięcia, a 3,5 mln Amerykanów doświadcza jatrogennych powikłań podczas leczenia. Minęło ponad 100 lat od Raportu Flexnera , w którym zidentyfikowano jedną z przyczyn tego stanu: niezmienną kulturę kształcenia na uczelniach medycznych. Zamiast długich godzin w salach wykładowych zaproponowano „uczenie się przez działanie, w tym- rozwiązywanie problemów”. W roku publikacji Raportu Flexnera, 1910, powstał pierwszy naziemny symulator lotniczy- „beczka Antoinnette” zbudowany przez Francuzów: Clolusa, Laffonta i Clavenada. Najbardziej znanym prekursorem nowoczesnych symulatorów lotniczych był Link Trainer („Blue Box”) skonstruowany w USA przez Edwina Linka w 1927 roku w rodzinnej firmie produkującej fortepiany. W trakcie II Wojny Światowej Link Trainer był szeroko stosowany do naziemnego treningu przyrządowego pilotów. Wyprodukowano około 10 000 sztuk Link Trainera, na których przeszkolono prawie wszystkich pilotów US Army. Od 1948 roku symulatory lotnicze firmy Curtiss-Wright służyły kształceniu pilotów cywilnych, a największa obecnie firma CAE (Canadian Aircraft Electronics) produkuje od 1947 roku symulatory lotnicze i prowadzi szkolenia i certyfikacje dla pilotów. Piloci mogą się szkolić na prostych urządzeniach odwzorowujących przyrządy statków powietrznych, umożliwiających trening co najmniej proceduralnych aspektów lotu (Basic Instrument Training Device). Najbardziej zaawansowane pełne symulatory lotu (Full Flight Simulator) to kompletne, pełnowymiarowe i funkcjonalne repliki kokpitu danego statku powietrznego z systemem wizualizacji zapewniającym widok poza kokpitem, i systemem siłowników odwzorowujących wrażenia ruchowe. Efekt? 50% redukcja liczby wypadków lotniczych.
Pierwsze próby wykorzystania symulacji w medycynie notuje się od czasów Link Trainera wykorzystywanego w lotnictwie, jednak rozwój tej metody był hamowany przez ograniczenia techniczne, wysokie koszty, brak standaryzacji i powszechnej akceptacji tej metody nauczania w środowisku medycznym. Na początku lat 60-tych Peter Safar, ojciec prawideł resuscytacji oraz schematu ABC, namówił norweskiego producenta lalek- Ausmunda Laerdala, do stworzenia pierwszego symulatora do nauki wentylacji sposobem „usta-usta”. Laerdal skorzystał z kolejnej rady Petera Safara- i wyposażył manekin do nauki wentylacji w sprężynę umieszczoną w tułowiu, co umożliwiło prowadzenie ucisków klatki piersiowej. ResusciAnne stała się ikoną nauki resuscytacji w drugiej połowie XX wieku i najczęściej wykorzystywanym symulatorem medycznym wszechczasów. Pierwszy symulator kardiologiczny- Harvey- został zaprezentowany w 1968 roku podczas Sesji Naukowych AHA przez dr Michaela Gordona. Harvey symulował zmieniające się ciśnienie tętnicze, tony i szmery serca, tętna centralne oraz oddychanie. ResusciAnne i Harvey stanowią kamienie milowe nauczania symulacyjnego od ponad 50 lat.
W 1964 roku rezydent neurologii Howard Barrows opisał wykorzystanie zdrowych osobników do prezentowania objawów chorobowych w standaryzowany sposób podczas zajęć ze studentami.
Poszukiwania najlepszych sposobów kształcenia symulacyjnego trwały, angażując m.in. Apple Macintosh do produkcji programu komputerowego „Surgeon” w 1986 roku. Program doskonale odwzorowywał operację tętniaka aorty.
Anestezjologia była pierwszą dziedziną medycyny, która zidentyfikowała własne działania jako źródło błędów medycznych na poziomie 1-2/10 000 znieczuleń. Na Uniwersytecie Harvarda od 1978 prowadzono badania nad możliwością wykorzystania analizy lotniczych zdarzeń krytycznych do wyjaśnienia niepowodzeń w anestezji. W 1985 American Society of Anesthesiologists (ASA) powołało Anesthesia Patient Safety Foundation (APSF), którego główną misją jest : “that no patient shall be harmed by anesthesia.”
W 2004 roku powstało Society for Simulation in Healthcare (SSH), którego głównym zadaniem jest standaryzacja nauczania symulacyjnego w medycynie. SSH prowadzi także badania naukowe z wykorzystaniem symulacji medycznej oraz certyfikuje instruktorów.
Symulator METIman firmy CAE rozpoczął w Polsce erę zaawansowanej symulacji medycznej w 2009 roku w Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. W kolejnych latach medyczne ośrodki akademickie w Poznaniu (2010), Białymstoku i Katowicach (2012) otwierały ośrodki symulacji medycznej. Zmiana programu nauczania na wydziałach lekarskich z trybu 6-letniego na tryb 5-letni z szóstym rokiem praktycznym została wsparta finansowaniem z projektu unijnego POWER centrów symulacji medycznej we wszystkich ośrodkach akademickich w Polsce.
